Lời sau cùng
Cuốn sách này tổ chúc rất khác, tác giả khéo dùng ngòi bút nghệ thuật, đem toàn bộ Phật giáo rộng lớn mênh mông kia, dồn vào trong những câu văn giản dị, lời lẽ vắn tắt, mà vẫn trùm đủ lý nghĩa cao xa mầu nhiệm, khiến người đọc không tốn bao nhiêu thì giờ, mà được chứng thức cái khí vị của một nền giáo lý đã có lịch sử trên hai ngàn năm để lại, thật đáng quí hóa!
Trong này cả thảy có 10 tôn, tôn nào đều có nghĩa lý tinh vi của tôn nấy; mà nhất là vấn đề ‘có’ ‘không’ của pháp tướng, tam luận, và lối phán giáo của các nhà lập tôn có nhiều chỗ không đồng nhau, người học nên khéo dung hội mà không nên thiên chấp.
Nếu có bạn hỏi: Các ngài đều là người sùng phụng một giáo lý của đức Thích Ca, sao lại lập thành nhiều tôn phái? Vẫn biết khi Phật ở đời do Viên Âm của Phật thuyết ra, các loại chúng sinh tùy theo căn cơ của mình mà liễu ngộ, thì giáo pháp chỉ là nhất vị bình đẳng. Nhưng xét ra Phật vốn tùy cơ thuyết pháp, mà cơ của chúng sinh đã có nhiều vị bình đẳng, mà trong ấy đã hàm có sự cao thấp khác nhau rồi, chẳng qua khi Phật ở đời, giáo nghĩa hoàn toàn do Phật làm giáo chủ, nắm quyền chỉ huy dạy bảo, sau này do trình độ tu chứng, chỗ kiến giải trệ viên của các ngài, đủ có quyền tự do pháp triển; và các ngài cũng đóng theo bối cảnh của thời đại, mà phát huy giáo nghĩa ch othích hợp thời cơ, sở dĩ phân lập thành tôn phái chứ không chi khác, điều đó cũng không lạ gì.
Có một điều đáng chú ý: dù lập ra nhiều tôn phái nhưng không ngoài Đại thừa và Tiểu thừa; mà phân biệt tôn nào là Đại thừa tôn nào là Tiểu thừa thời lại có tam pháp ấn và nhất thiệt tướng pháp ấn.
Căn cứ vào tam pháp ấn mà phát huy giáo nghĩa, gọi là Tiểu thừa, căn cứ vào nhất thiệt tướng pháp ấn mà phát huy giáo nghĩa gọi là Đại thừa.
Các bạn muốn nhận thức chỗ này cho rõ ràng, xin hãy đón xem cuốn ‘Phật giáo tổng yếu’ nay mai sẽ xuất bản, chữ ở đây vì việc làm hạn định, không thể nói hết được.
Bây giờ có một điều đáng thưa: phàm đọc những quyển sách gì có tánh cách nghiên cứu, không phải đọc qua một phen mà rõ thấu được ý nghĩa thâm thúy - dù là người trí - ít nữa cũng phải đọc hai phen. Vậy các bạn đã có lòng tu học theo Phật pháp, cuốn ỀPhật giáo khái luậnỂ này, nên để tâm đọc cho chính, nếu có chỗ nào còn khuất ẩn mà chưa nhận thức được rõ, thì nên tìm thiện hữu trí thức, yêu cầu họ chỉ rõ cho.
Sau khi các bạn đọc xong cuốn khái luận, rõ biết đại khái của các tôn rồi, nên hỏi mình thích về tôn nào, rồi tìm những kinh sách có quan hệ với tôn ấy mà tiến hành nghiên cứu tu học, mới được nhiều phần lợi ích. Chớn nên lấy ít làm đủ, và nhất là không nên chuộng lý thuyết suông, đem chỗ hiểu mình làm khẩu đầu thuyền, như thế, đã không bổ ích gì cho phần tâm tánh, mà mang tội với Phật pháp nữa.
Dịch giả kính ghi.
Mục lục
Lời giới thiệu
Lời tựa
Vài nét về Thiền sư Thích Mật Thể
Tổng thuyết
I. Phật giáo
II. Đức Phật Thích-ca Mâu-ni
III. Kiết tập kinh điển
IV. Ba tạng kinh điển
V. 12 Bộ
VI. Đại thừa, Tiểu thừa: Nhị tạng
VII. Nhị thừa, tham thừa và nhất thừa
VIII. Các bộ phái về Tiểu thừa
IX. Lối truyền bá của Đại thừa
X. Phật giáo truyền qua Trung Hoa
XI. Tạng kinh
XII. Phật giáo truyền sang Việt Nam
XIII. Mười tôn phái ở Trung Hoa
Câu-xá tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Ngã không, Pháp hữu
III. 75 Pháp
IV. Năm uẩn
V. 12 Xứ
VI. 18 giới
VII. Nghiệp
VIII. 10 nghiệp làn và 10 nghiệp dữ
IX. Định nghiệp và bất định nghiệp
X. Thế giới
XI. Kiếp
XII. Tam giới
XIII. Cửu địa
XIV. Ngũ thú và lục đạo
XV. Bổn hoặc và tùy hoặc
XVI. Tứ đế
XVII. 12 nhân duyên
XVIII. Niết-bàn
XIX. Pháp hữu lậu, vô lậu
XX. Nhơn quả của tam thừa
Thành Thật tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Không quán và Vô ngã quán
III. Tam tâm và diệt đế
IV. Thế giới môn và đệ nhất nghĩa môn
V. Hai không và hai món chướng
VI. 84 Pháp
VII. 27 vị Hiền thánh
Luật tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Chỉ trì và tác trì
III. Cụ túc giới
IV. Bảy chúng
V. Năm giới và tám giới
VI. Bốn khoa
VII. Hóa giáo và chế giáo
VIII. Viên dung tam hoặc
IX. Tam tụ tịnh giới
Pháp tướng tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Những kinh điển y cứ của tôn này
III. 100 Pháp
IV. Chủng tử
V. Lối nương nhau sanh khởi của chủng tử và hiện hạnh
VI. Bốn phần
VII. Ba loại cảnh
VIII. Ngã chấp và Pháp chấp
IX. Ba tánh và ba vô tánh
X. Ba lượng
XI. Thiện, ác, vô ký ba tánh
XII. Năm tầng Duy thức quán
XIII. Năm chủng tánh
XIV. Quả vị tu chứng của tam thừa
XV. Ba thời giáo lý
XVI. Hai trí
XVII. Bốn trí
XVIII. Ba thân
Tâm Luận tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Phá tà chấp bày chánh lý
III. Bốn tầng lớp của hai đế
IV. Trung đạo bát bất
V. Hai tạng và ba pháp luân
VI. Ba thời giáo
VII. Thành Phật
Thiên Thai tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Năm thời thuyết pháp
III. Tám giáo
IV. Tánh đủ thiện ác
V. Một niệm với ba ngàn
VI. Một tâm cùng ba pháp quán
VII. Ba đế viên dung
VIII. Ba hoặc
IX. Ba trí
X. Ba đức
XI. Nghĩa lục tức Phật
Mật tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Hiển giáo và Mật giáo
III. Bốn pháp giới
IV. Bốn món duyên khởi
V. Sáu tướng viên dung
VI. Mười huyền tôn
VII. Mười tôn
VIII. Ba phép quán về pháp giới
Hoa Nghiêm tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Năm thời giáo pháp
III. Kinh điển cứ của tôn này
IV. Giáo tướng và sự tướng
V. Sáu Đại
VI. Bốn phép Mạn-trà-la (Mạn đà la)
VII. Tam mật
VIII. Hai bộ Mạn-trà-la
IX. Mười trụ tâm
Thiền tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Nam đốn và bắc tiệm
III. Năm nhà và hai pháp
IV. Tôn Lâm Tế
V. Tôn Qui Ngưỡng
VI. Tôn Tào Động
VII. Tôn Vân Môn
VIII. Tôn Pháp nhãn
IX. Thiền
X. Giáo và thiền
XI. Tham thiền
Tịnh Độ tôn
I. Duyên khởi lập tôn
II. Bốn cõi
III. Hạnh nguyện của đức Di-đà
IV. Tín - hạnh - nguyện
V. Bốn phép niệm Phật
Lời sau cùng
Mục lục
Những Tác Phẩm của Thiền Sư Thích Mật Thể :
Phật Giáo Khái Luận
Phật Giáo Khái Luận (Lời Tựa)
Phật Giáo Khái Luận
Phật Giáo Khái Luận (Tổng Thuyết)
Phật Giáo Khái Luận (Câu Xá Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (Thành Thật Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (Luật Tôn)
Phật Giáo Khái luận (Pháp Tướng Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (Tam Luận Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (Thiên Thai Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (MatTôn)
Phật Giáo Khái Luận (Hoa Nghiêm Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (Thiền Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (Tịnh Độ Tôn)
Phật Giáo Khái Luận (phần cuối)
Thế Giới Quan Phật Giáo
Lời Nói Đầu
Vài Nét Về Tiểu Sử Tác Giả
Tìm Đường
Hai Nguyên Lý Phật Giáo
Tìm Hiểu
Phật Giáo Với Vấn Đề Nhân Sinh
Phật Thích Ca Là Hiện Thân
Nhận Thức Luận
Phật Thân Luận
Kết Luận
Kinh Vô Lượng Nghĩa và Xuân Đạo Lý
Lời Giới Thiệu
Kinh Vô Lượng Nghĩa
XUÂN ĐẠO LÝ
Xuân Hóa
Xuân
Phật Giáo Với Hiện Đại
Thuần Tuý
Phật Hóa Thanh Niên
Xuân ở Lòng Người
Đã Đến Thời Kỳ Kiến Thiết
Đạo Lý Bình Đẳng của Phật Giáo
Ứng Phú Hoàn Cảnh
Mộng
Những Vần Thơ Xuân